فعالیت
الف) چند بشر کوچک بردارید و در هر یک $\text{100}$ میلیلیتر آب بریزید.
دمای آنها را به دمای داده شده در جدول برسانید.
ب) در هر بشر آنقدر نمک پتاسیم نیترات حل کنید تا دیگر حل نشود. مقدار نمک حل شده را در هر مورد در جدول زیر بنویسید.
| دما (سلسیوس) | $\text{20}$ | $\text{30}$ | $\text{40}$ | $\text{50}$ |
| :--- | :--- | :--- | :--- | :--- |
| بیشترین مقدار ماده حل شده ($ ext{گرم}$) | | | | |
پ) دما را روی محور افقی و مقدار ماده حل شده را روی محور عمودی در نظر بگیرید و نمودار را رسم کنید.
ت) از این نمودار چه نتیجهای میگیرید؟
ث) در دمای $\text{35}^{\circ}\text{C}$ چند گرم نمک در آب حل میشود؟ روی نمودار نشان دهید.
پاسخ و توضیح فعالیت صفحه 6 علوم هشتم
این فعالیت برای رسم **منحنی انحلالپذیری** پتاسیم نیترات ($ ext{KNO}_3$) طراحی شده است تا اثر دما بر انحلالپذیری را به وضوح نشان دهد. 📈
### ۱. تکمیل جدول (دادههای تجربی فرضی)
انحلالپذیری پتاسیم نیترات با افزایش دما به شدت افزایش مییابد. (مقادیر واقعی هستند)
| دما ($ ext{°C}$) | $\text{20}$ | $\text{30}$ | $\text{40}$ | $\text{50}$ |
| :--- | :--- | :--- | :--- | :--- |
| بیشترین مقدار $\text{KNO}_3$ حل شده ($ ext{g}$) | $\text{31.6}$ | $\text{45.8}$ | $\text{63.9}$ | $\text{85.5}$ |
### ۲. رسم نمودار و نتیجهگیری
#### پ) رسم نمودار
شما با استفاده از دادههای بالا، باید یک نمودار نقطهای رسم کنید و نقاط را به هم وصل کنید. نتیجه یک **منحنی رو به بالا** خواهد بود.
* **محور افقی ($x$):** دما ($ ext{°C}$)
* **محور عمودی ($y$):** انحلالپذیری ($ ext{g}$ در $\text{100 mL}$ آب)
#### ت) نتیجهگیری از نمودار
**نتیجه:** نمودار نشان میدهد که **انحلالپذیری پتاسیم نیترات ($ ext{KNO}_3$) با افزایش دما، به شدت افزایش مییابد.** (این خاصیت معمولاً برای جامدات صدق میکند).
* **توضیح:** افزایش دما، انرژی جنبشی مولکولهای آب را افزایش میدهد و این مولکولها میتوانند یونهای $\text{K}^{+}$ و $\text{NO}_3^{-}$ را با قدرت بیشتری از شبکه بلوری نمک جدا کنند و فضاهای خالی بیشتری برای اشغال یونها فراهم میشود.
#### ث) مقدار حل شده در $\text{35}^{\circ}\text{C}$
برای یافتن مقدار $\text{KNO}_3$ در دمای $\text{35}^{\circ}\text{C}$ ($ ext{35}$ در وسط $\text{30}$ و $\text{40}$ قرار دارد)، باید این نقطه را روی محور افقی مشخص کنید و بهصورت عمودی به منحنی رسم شده برخورد دهید، سپس بهصورت افقی روی محور عمودی (مقدار حل شده) بخوانید.
* **مقدار تقریبی:** این مقدار باید بین $\text{45.8 g}$ و $\text{63.9 g}$ باشد. با تقریب خطی، مقدار حل شده در $\text{35}^{\circ}\text{C}$ تقریباً **$ ext{54.8}$ گرم** است. 💧