آزمایش کنید
وسایل و مواد: سرنگ، چوب‌پنبه، وزنه، گیره، پایه، آب و شن
روش آزمایش:
۱. ۳ حجم یکی از سرنگ‌ها را از آب و دیگری را از شن پر کنید.
۲. با کشیدن پیستون، داخل سرنگ سوم به همان مقدار هوا وارد کنید.
۳. نوک سرنگ‌ها را با درپوش آن محکم ببندید (یا در یک چوب‌پنبه فرو ببرید و با خمیر بازی دور آن را محکم ببندید تا تمام درزها گرفته شوند).
۴. سرنگ‌ها را با استفاده از گیره محکم ببندید و روی هر کدام، یک وزنه با جرم یکسان قرار دهید (یا با کف دست سرنگ را به سمت پایین فشار دهید).
۵. مشاهدات خود را بنویسید. از این مشاهدات چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
پاسخ و توضیح آزمایش کنید صفحه 22 علوم هفتم
این آزمایش درباره بررسی **قابلیت تراکم** (فشرده شدن) سه حالت اصلی ماده است: **جامد** (شن)، **مایع** (آب) و **گاز** (هوا). 💨
---
### ۱. مشاهدات
| ماده درون سرنگ | وضعیت پیستون پس از اعمال نیرو (وزنه یا دست) | دلیل علمی |
| :--- | :--- | :--- |
| **سرنگ شن (جامد)** | پیستون **تقریباً اصلاً** حرکت نمی‌کند. | ذرات جامد (شن) به صورت فشرده و منظم در کنار هم قرار دارند و **فاصله بین آن‌ها بسیار کم است**. |
| **سرنگ آب (مایع)** | پیستون **بسیار کم** حرکت می‌کند. | مولکول‌های مایع (آب) تقریباً نزدیک به هم هستند و اگرچه کمی فضای خالی دارند، اما تراکم‌پذیری آن‌ها بسیار کم است. |
| **سرنگ هوا (گاز)** | پیستون **به مقدار زیاد** به سمت پایین حرکت می‌کند. | مولکول‌های گاز (هوا) با **فاصله زیاد** و به صورت نامنظم از هم قرار گرفته‌اند. نیروی خارجی (وزنه) این فاصله‌ها را کم کرده و حجم گاز را کاهش می‌دهد. |
---
### ۲. نتیجه‌گیری 💡
این آزمایش به طور واضح نشان می‌دهد که:
1. **جامدات و مایعات** (شن و آب) به سختی فشرده می‌شوند (تقریباً **تراکم‌ناپذیر** هستند).
2. **گازها** (هوا) به راحتی فشرده می‌شوند (**تراکم‌پذیر** هستند).
**دلیل اصلی:** قابلیت تراکم یک ماده مستقیماً به **فاصله بین ذرات** آن ماده بستگی دارد. در گازها، فضای خالی زیادی بین مولکول‌ها وجود دارد که اجازه می‌دهد نیروی خارجی، آن‌ها را به هم نزدیک کند و حجمشان کاهش یابد. این ویژگی گازها کاربردهای زیادی در زندگی ما دارد (مانند کپسول‌های اکسیژن فشرده یا ایربگ خودرو). 🚗
