فکر کنید
الف) میزان فضاهای خالی و نفوذپذیری را در دو شکل زیر با هم مقایسه کنید.
ب) کدام یک برای تشکیل ذخیره آب زیرزمینی مناسبتر است؟
[تصویر شامل دو نوع خاک یا سنگ: (۱) ذرات با اندازه متفاوت که باعث تراکم و فضاهای خالی کمتر میشوند. (۲) ذرات با اندازه یکسان که دارای فضاهای خالی بیشتری هستند.]
پاسخ و توضیح فکر کنید صفحه 59 علوم هفتم
این پرسش درباره دو ویژگی مهم سنگها و خاکها است که میزان جذب و نگهداری آب را تعیین میکنند: **تخلخل** (فضاهای خالی) و **نفوذپذیری** (قابلیت عبور آب). 🧠
### الف) مقایسه تخلخل و نفوذپذیری
| ویژگی | شکل (۱) (ذرات متفاوت) | شکل (۲) (ذرات یکسان) |
| :--- | :--- | :--- |
| **فضاهای خالی (تخلخل)** | **کمتر** (ذرات کوچکتر، فضاهای خالی بین ذرات بزرگتر را پر کردهاند.) | **بیشتر** (فضاهای خالی زیاد و هماندازه هستند.) |
| **نفوذپذیری (عبور آب)** | **کمتر** (اندازه فضای خالی کوچکتر است و مانع عبور سریع آب میشود.) | **بیشتر** (اندازه فضای خالی بزرگتر است و آب راحتتر عبور میکند.) |
### ب) کدام یک برای تشکیل ذخیره آب زیرزمینی مناسبتر است؟
برای تشکیل یک ذخیره آب زیرزمینی (سفره آب زیرزمینی) مناسب، به هر دو خاصیت **تخلخل بالا** (برای ذخیره آب زیاد) و **نفوذپذیری بالا** (برای حرکت و انتقال آب به درون و بیرون) نیاز داریم.
* **نتیجه:** **شکل (۲) مناسبتر است.**
* **دلیل:** در شکل $\text{2}$، اندازه ذرات تقریباً یکسان است و این باعث ایجاد **تخلخل بالا** (فضای خالی زیاد برای نگهداری آب) و **نفوذپذیری بالا** (اتصال فضاهای خالی به هم برای عبور راحت آب) میشود. لایههایی مانند **ماسه و شن** به این شکل هستند و بهترین **آبخوانها** را تشکیل میدهند. 🏞️
