تمرین ۱ (نقش دستوری)
التمرينُ الْأَوَّلُ : تَرْجِمِ الْآيَةَ وَالْأَحاديثَ، ثُمَّ عَيْنِ الْمَطلوبَ مِنكَ.
١. وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ (الْبَقَرَة : ٢٧٣) (الْمَجِرُورَ بِحَرفِ جَرٍّ)
٢. مَن عَلَّمَ عِلماً، فَلَهُ أَجْرُ مَن عَمِلَ بِهِ لا يَنقُصُ مِن أَجرِ الْعَامِلِ. (رَسُولُ اللَّهِ ﷺ) (اسْمَ الْفَاعِلِ)
٣. النَّاسُ أعداء ما جهلوا . (الإمام علي ) (الْجَمْعَ الْمُكَسَّرَ وَ مُفَرَدَهُ)
٤. إذا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْكَلَامُ (الإِمَامُ عَلَيَّ ) (الْفَاعِلَ)
٥. الْعَالِمُ حَيٌّ وَإِنْ كَانَ مَيْتاً . (الإمامُ عَلَيَّ ) (الْمُبْتَدَأَ وَ الْخَبَرَ)
٦. قُمْ عَنْ مَجْلِسِكَ لِأَبِيكَ وَمُعَلِّمِكَ وَإِنْ كُنْتَ أَميراً. (الإمامُ عَلَيَّ ) (اسْمَ الْمَكَانِ وَاسْمَ الْفَاعِلِ)
پاسخ و معنی تمرین ۱ درس دوم عربی یازدهم
این تمرین به تحلیل نقش‌های دستوری و ساختار کلمات در آیات و احادیث می‌پردازد.
| شماره | متن عربی | ترجمه فارسی | کلمات خواسته‌شده و نقش آن‌ها |
| :---: | :--- | :--- | :--- |
| 1 | [cite_start]وَ مَا تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ **عَلِيمٌ** [cite: 1067] | و هرچه را از نیکی انفاق کنید، همانا خداوند به آن داناست. | [cite_start]**مَجْرُورٌ بِحَرْفِ جَرٍّ:** **خَيْرٍ** (مجرور به حرف جر *مِنْ*) [cite: 1067] |
| 2 | [cite_start]مَن عَلَّمَ عِلماً، فَلَهُ أَجْرُ مَن عَمِلَ بِهِ لا يَنقُصُ مِن أَجرِ **الْعَامِلِ** [cite: 1068] | هرکس علمی را بیاموزد، پاداش کسی که به آن عمل کرده برای اوست، بدون اینکه از پاداش **عمل‌کننده** کاسته شود. | [cite_start]**اسْمَ الْفَاعِلِ:** **الْعَامِلِ** (بر وزن فَاعِل) [cite: 1068] |
| 3 | [cite_start]**النَّاسُ** **أعداء** ما جهلوا [cite: 1069] | **مردم** **دشمن** چیزی هستند که آن را نمی‌دانند. | [cite_start]**الْجَمْعَ الْمُكَسَّرَ:** **النَّاسُ** (مفرد: إِنْسَان) / **أعداء** (مفرد: عَدُوّ) [cite: 1069] |
| 4 | [cite_start]إذا تَمَّ **الْعَقْلُ** نَقَصَ الْكَلَامُ [cite: 1071] | هرگاه **عقل** کامل شود، سخن کم می‌شود. | [cite_start]**الْفَاعِلَ:** **الْعَقْلُ** (فاعل فعل *تَمَّ*) [cite: 1071] |
| 5 | [cite_start]**الْعَالِمُ** **حَيٌّ** وَإِنْ كَانَ مَيْتاً [cite: 1073] | **دانشمند** **زنده** است، اگرچه مرده باشد. | [cite_start]**الْمُبْتَدَأَ:** **الْعَالِمُ** (اسم ابتدای جمله) / **الْخَبَرَ:** **حَيٌّ** (گزارش دربارهٔ عالم) [cite: 1073] |
| 6 | [cite_start]قُمْ عَنْ **مَجْلِسِكَ** لِأَبِيكَ وَ**مُعَلِّمِكَ** وَإِنْ كُنْتَ أَميراً [cite: 1075] | از **جایگاهت** به احترام پدر و **معلمت** برخیز، اگرچه فرمانده باشی. | [cite_start]**اسْمَ الْمَكَانِ:** **مَجْلِسِكَ** (بر وزن مَفْعِل)
**اسْمَ الْفَاعِلِ:** **مُعَلِّمِكَ** (بر وزن مُفَعِّل) [cite: 1075] |
**نکتهٔ گرامری:** در جملهٔ 6، **مُعَلِّمِكَ** اسم فاعل از فعل رباعی **عَلَّمَ** است که با حرف *مُ* شروع می‌شود (قاعدهٔ اسم فاعل ثلاثی مزید).
