گفت‌وگو کنید
شکل زیر الگویی ساده از چرخه کربن را نشان می‌دهد. در این باره در کلاس گفت‌وگو کنید.
[تصویر شامل: کربن ذخیره شده در هوا کره، کربن ذخیره شده در جانداران، کربن ذخیره شده در آب، خاک و سوخت‌های فسیلی.]
پاسخ و توضیح گفت‌وگو کنید صفحه 27 علوم نهم
**چرخه کربن ($ ext{C}$) **فرآیندی حیاتی است که گردش عنصر کربن بین ذخایر اصلی زمین (هواکره، آبکره، زیست‌کره و سنگ‌کره) را نشان می‌دهد. کربن، ستون فقرات حیات است. 🌍
---
## ذخایر اصلی کربن و تبادلات آن‌ها
1. **کربن در هواکره (Atmosphere):**
* کربن عمدتاً به‌صورت گاز **کربن دی‌اکسید ($ ext{CO}_2$)** ذخیره شده است.
* **تبادل با جانداران:** $\text{CO}_2$ توسط گیاهان از طریق **فتوسنتز** جذب شده و به زیست‌کره منتقل می‌شود.
* **تبادل با آبکره:** $\text{CO}_2$ در آب دریاها و اقیانوس‌ها حل می‌شود.
2. **کربن در جانداران (Biosphere):**
* کربن در قالب **مولکول‌های آلی** (قند، پروتئین، $\text{DNA}$) در بافت گیاهان و جانوران ذخیره شده است.
* **بازگشت به هواکره:** از طریق **تنفس** جانوران و تجزیه بقایای جانداران (مرگ و میر) به صورت $\text{CO}_2$ آزاد می‌شود.
3. **کربن در آب، خاک و سوخت‌های فسیلی (Geosphere/Hydrosphere):**
* کربن در آب‌ها به صورت یون‌های کربنات و بی‌کربنات حل شده است.
* در طول میلیون‌ها سال، بقایای جانداران مرده تحت فشار و دمای بالا به **سوخت‌های فسیلی** (نفت، گاز و زغال سنگ) تبدیل شده و در زیر زمین ذخیره می‌شوند. این بزرگترین ذخیره کربن غیرفعال است.
* **تبادل:** سوزاندن سوخت‌های فسیلی (فعالیت‌های انسانی) این کربن ذخیره‌شده را به‌سرعت به‌صورت $\text{CO}_2$ به **هواکره** باز می‌گرداند، که باعث **عدم تعادل** در چرخه می‌شود.
**نتیجه:** در یک چرخه طبیعی و متعادل، ورود و خروج کربن به هر یک از این ذخایر تقریباً برابر است. فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه سوزاندن سوخت‌های فسیلی، این تعادل را به‌شدت به نفع هواکره تغییر داده است.
