با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم
شکل زیر نمای ذرهای از **سلول گالوانی روی-مس ($ ext{Zn}- ext{Cu}$)** را نشان میدهد. با توجه به آن به پرسشها پاسخ دهید.
[تصویر سلول گالوانی $\text{Zn}-\text{Cu}$ با جریان الکترون از روی به مس]
آ) نیمواکنشهای انجام شده در هر نیمسلول و واکنش کلی سلول را بنویسید.
ب) آند، الکترودی است که در آن نیمواکنش اکسایش و کاتد، الکترودی است که در آن نیمواکنش کاهش رخ میدهد. با این توصیف، کدام الکترود نقش آند و کدام الکترود نقش کاتد را دارد؟
پ) در مدار بیرونی، حرکت الکترونها در چه جهتی است؟ چرا؟
ت) توضیح دهید چرا پس از مدتی جرم تیغه روی کم و جرم تیغه مس زیاد شده است؟
پاسخ تشریحی و گام به گام با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم صفحه 45
سلول گالوانی روی-مس ($ ext{Zn}- ext{Cu}$) یک مثال کلاسیک از **تبدیل انرژی شیمیایی به انرژی الکتریکی** است که بر پایه واکنشهای **اکسایش و کاهش** انجام میشود.
---
## الف) پاسخ و توضیح با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم صفحه 45
**واکنشها:** در این سلول، روی ($ ext{Zn}$) به دلیل داشتن قدرت کاهندگی بیشتر، اکسید شده و مس ($ ext{Cu}^{2+}$) کاهش مییابد.
* **نیمواکنش اکسایش (آند - نیمسلول روی):**
$$\text{Zn}(\text{s}) \longrightarrow \text{Zn}^{2+}(\text{aq}) + 2\text{e}^-$$
* **نیمواکنش کاهش (کاتد - نیمسلول مس):**
$$\text{Cu}^{2+}(\text{aq}) + 2\text{e}^- \longrightarrow \text{Cu}(\text{s})$$
* **واکنش کلی سلول:** (جمع دو نیمواکنش)
$$\text{Zn}(\text{s}) + \text{Cu}^{2+}(\text{aq}) \longrightarrow \text{Zn}^{2+}(\text{aq}) + \text{Cu}(\text{s})$$
### ب) پاسخ و توضیح با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم صفحه 45
* **آند (Anode):** الکترودی که در آن **اکسایش** رخ میدهد $\implies$ الکترود **روی ($ ext{Zn}$)**.
* **کاتد (Cathode):** الکترودی که در آن **کاهش** رخ میدهد $\implies$ الکترود **مس ($ ext{Cu}$)**.
### پ) پاسخ و توضیح با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم صفحه 45
**جهت حرکت الکترونها:** در مدار بیرونی، الکترونها از الکترود **روی (آند)** به سمت الکترود **مس (کاتد)** حرکت میکنند.
**چرا؟** الکترونها در **نیمسلول روی** (آند) طی فرایند اکسایش **تولید** میشوند و برای انجام نیمواکنش کاهش، در **نیمسلول مس** (کاتد) **مصرف** میشوند. جریان الکتریکی (الکترونها) همیشه از نقطهای که تولید میشوند به نقطهای که مصرف میشوند، از طریق مدار بیرونی برقرار میشود.
### ت) پاسخ و توضیح با هم بیندیشیم شیمی دوازدهم صفحه 45
**تغییرات جرم الکترودها:**
* **کاهش جرم تیغه روی ($ ext{Zn}$):** در آند، اتمهای روی $(\text{Zn})$ طی اکسایش به یونهای محلول $(\text{Zn}^{2+})$ تبدیل شده و از تیغه جدا میشوند و وارد محلول میشوند. این فرآیند باعث **نازک شدن و کاهش جرم** تیغه روی میشود.
* **افزایش جرم تیغه مس ($ ext{Cu}$):** در کاتد، یونهای مس $(\text{Cu}^{2+})$ موجود در محلول، الکترونها را گرفته و به اتمهای مس $(\text{Cu})$ تبدیل شده و به صورت **جامد** روی تیغه مس **رسوب** میکنند. این فرآیند باعث **ضخیم شدن و افزایش جرم** تیغه مس میشود.