جواب با هم بیاندیشیم صفحه 9 شیمی دهم

پاسخ و توضیح تمرین با هم ببینیم صفحه 9 شیمی دهم دانش‌آموزان گرامی، این تصویر نحوه‌ی تشخیص توده‌های سرطانی با استفاده از روش تصویربرداری پزشکی **PET Scan** (مخفف Positron Emission Tomography) را نشان می‌دهد که از **رادیوایزوتوپ‌ها** استفاده می‌کند. این روش یک مثال عالی از کاربرد شیمی هسته‌ای در پزشکی است. --- ## فرآیند تشخیص توده‌ی سرطانی با رادیوایزوتوپ فرآیند تشخیص این بیماری بر اساس **تفاوت متابولیسم** (سوخت و ساز) یاخته‌های سرطانی و یاخته‌های سالم انجام می‌شود. یاخته‌های سرطانی به دلیل رشد سریع، انرژی بسیار بیشتری مصرف می‌کنند و بنابراین **قند (گلوکز)** بیشتری جذب می‌کنند. 1. **تزریق رادیوداروی گلوکز:** ابتدا مقداری **گلوکز حاوی اتم پرتوزا (رادیوایزوتوپ)** به بدن بیمار تزریق می‌شود. این رادیودارو مانند گلوکز معمولی در بدن توزیع می‌شود. 2. **جذب انتخابی توسط توده:** توده‌ی سرطانی به دلیل نیاز بالای خود به انرژی، این گلوکزهای حاوی اتم پرتوزا را با **سرعت و میزان بالاتری** نسبت به بافت‌های سالم اطراف جذب و در خود **تجمع** می‌دهد. (این تفاوت در جذب، کلید تشخیص است). 3. **انتشار پرتو و تشخیص:** اتم پرتوزای موجود در گلوکز (که معمولاً ایزوتوپ فلئور-$18$ است) ناپایدار بوده و با واپاشی، **پرتوهایی** (پوزیترون که با الکترون محیط ترکیب شده و پرتو گاما تولید می‌کند) از خود گسیل می‌کند. 4. **تصویربرداری:** دستگاهی به نام **آشکارساز پرتو** (دستگاه PET) این پرتوهای گسیل شده از بدن را **ردیابی و ثبت** می‌کند. 5. **تشخیص:** از آنجایی که بیشترین میزان پرتو از محلی که **تجمع گلوکز پرتوزا** بیشتر است (یعنی همان توده‌ی سرطانی) ساطع می‌شود، دستگاه می‌تواند با پردازش این داده‌ها، یک **تصویر رنگی** از بدن تهیه کند که در آن **توده‌ی سرطانی به صورت نقطه‌ای روشن‌تر** مشخص می‌شود. این امر محل دقیق، اندازه، و میزان فعالیت تومور را نشان می‌دهد. **خلاصه:** این روش با استفاده از یک ماده‌ی مورد نیاز یاخته‌ها (گلوکز) که با یک ردیاب پرتوزا ترکیب شده است، مکان‌هایی از بدن که فعالیت سوخت و ساز بالاتری دارند (مانند توده‌های سرطانی) را با انتشار پرتو مشخص می‌کند.