مسئله 1 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان
در هر پرانتز عبارت درست را مشخص کنید:
(الف) اگر قیمت جدید یک کالا نسبت به قیمت اولیه افزایش داشته باشد درصد تغییر (مثبت/ منفی) و اگر کاهش داشته باشد درصد تغییر (مثبت/ منفی) میباشد.
(ب) اگر قیمت کالایی ۵,۵۰۰ تومان باشد و قیمت آن به ۷,۰۰۰ تومان رسیده باشد، درصد افزایش قیمت (بزرگتر از ۱۰۰، کوچکتر از ۱۰۰، بین ۱۰۰ و ۱۰۰۱) میباشد.
(پ) اگر قیمت آن به ۱۲,۰۰۰ تومان رسیده باشد، درصد افزایش قیمت (بزرگتر از ۱۰۰، کوچکتر از ۱۰۰) میباشد.
پاسخ تشریحی و گامبهگام مسئله 1 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان.
(الف) اگر قیمت جدید بیشتر از قیمت اولیه باشد، درصد تغییر مثبت است و اگر کمتر باشد، درصد تغییر منفی است.
(ب) برای محاسبه درصد افزایش قیمت، از فرمول زیر استفاده میکنیم:
\[ \text{درصد تغییر} = \frac{\text{قیمت نهایی} - \text{قیمت اولیه}}{\text{قیمت اولیه}} \times 100 \]
در اینجا: \[ \text{درصد تغییر} = \frac{7000 - 5500}{5500} \times 100 \approx 27.27\% \]
این درصد بین ۰ و ۱۰۰ است.
(پ) با همان فرمول:
\[ \text{درصد تغییر} = \frac{12000 - 5500}{5500} \times 100 \approx 118.18\% \]
این درصد بزرگتر از ۱۰۰ است.
مسئله 2 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان
اگر قیمت اولیه یک کالا با x و قیمت جدید آن با y مشخص شده باشد، معادله \( y = \frac{1}{2}x \) رابطه بین قیمت اولیه و قیمت جدید این کالا را نشان میدهد.
(الف) درصد تغییر را بهدست آورید.
(ب) کالایی که در سال گذشته ۱۰۰ هزار تومان بوده است، امسال چند تومان است؟
(پ) کالایی که امسال ۱۰۰ هزار تومان است، در سال گذشته چند تومان بوده است؟
پاسخ تشریحی و گامبهگام مسئله 2 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان.
(الف) با استفاده از معادله \( y = \frac{1}{2}x \)، چون \( y < x \) است، کالا کاهش قیمت داشته است.
درصد تغییر به صورت زیر محاسبه میشود:
\[ \text{درصد تغییر} = \left( \frac{x - y}{x} \right) \times 100 = \left( \frac{x - \frac{1}{2}x}{x} \right) \times 100 = 50\% \text{ کاهش} \]
(ب) اگر قیمت سال گذشته \( x = 100,000 \) باشد:
\[ y = \frac{1}{2} \times 100,000 = 50,000 \]
پس قیمت امسال ۵۰ هزار تومان است.
(پ) اگر قیمت امسال \( y = 100,000 \) باشد و بخواهیم \( x \) را بیابیم:
\[ 100,000 = \frac{1}{2}x \Rightarrow x = 200,000 \]
پس قیمت سال گذشته ۲۰۰ هزار تومان بوده است.
مسئله 3 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان
قیمت ۴ نوع کالای الف و ب و پ و ت در سال جاری نسبت به سال گذشته طبق جدول زیر تغییر داشته است:
الف) جدول را تکمیل کنید.
ب) این چهار کالا را در یک سبد به نام سبد کالا در نظر بگیرید. درصد تغییر قیمت این سبد کالا چقدر است؟
پاسخ تشریحی و گامبهگام مسئله 3 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان.
(الف) جدول:
- برای "ب" که قیمت سال گذشته ۱۵۰,۰۰۰ و درصد تغییر ۲۰٪ است:
\[ \text{ قیمت امسال} = 150,000 \times (1 + \frac{20}{100}) = 180,000 \]
- برای "پ" که قیمت امسال ۱۵۰,۰۰۰ و درصد تغییر ۱۰٪ است:
\[ \text{ قیمت سال گذشته} = \frac{150,000}{1 + \frac{10}{100}} = 136,364 \]
(ب) ابتدا قیمت هر کالا را با هم جمع میکنیم و سپس درصد تغییر کلی سبد را محاسبه میکنیم:
\[ \text{ قیمت سال گذشته سبد} = 100,000 + 150,000 + 136,364 + 200,000 \approx 586,364 \]
\[ \text{ قیمت امسال سبد} = 115,000 + 180,000 + 150,000 + 180,000 \approx 625,000 \]
\[ \text{درصد تغییر} = \left( \frac{625,000 - 586,364}{586,364} \right) \times 100 \approx 6.59\% \]
مسئله 4 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان
طول هر ضلع یک مکعب بر اثر گرما ۰/۱ واحد افزایش یافته است. اگر طول ضلع اولیه این مکعب ۱ واحد باشد، درصد تغییر حجم مکعب را حساب کنید.
پاسخ تشریحی و گامبهگام مسئله 4 صفحه 66 ریاضی دهم هنرستان.
ابتدا حجم اولیه مکعب را حساب میکنیم:
\[ V_1 = 1^3 = 1 \]
طول ضلع جدید برابر است با:
\[ L_2 = 1 + 0.1 = 1.1 \]
حجم جدید مکعب:
\[ V_2 = (1.1)^3 \approx 1.331 \]
درصد تغییر حجم:
\[ \text{درصد تغییر} = \left( \frac{V_2 - V_1}{V_1} \right) \times 100 = \left( \frac{1.331 - 1}{1} \right) \times 100 \approx 33.1\% \]