۱- روی محور روبهرو فاصلۀ بین عددهای ۱ و ۲ را به دو قسمت مساوی تقسیم کردهایم. نقطۀ مشخص شده چه عددی را نشان میدهد؟
وقتی فاصله بین دو عدد ۱ و ۲ به دو قسمت مساوی تقسیم میشود، نقطهای که در وسط قرار میگیرد، میانگین این دو عدد است. این نقطه نشاندهنده عددی است که به اندازه نصف واحد ($ \frac{۱}{۲} $) از عدد ۱ بزرگتر است.
بنابراین، عدد مورد نظر برابر است با:
$ ۱ + \frac{۱}{۲} = ۱\frac{۱}{۲} $
این عدد را میتوان به صورت کسر بزرگتر از واحد ($ \frac{۳}{۲} $) یا به صورت اعشاری ($۱.۵$) نیز نمایش داد.
۲- اگر فاصلۀ عددهای ۱ و ۲ را به ۳ قسمت مساوی تقسیم کنیم، نقطههای مشخص شده چه عددهایی را نشان میدهند؟
با تقسیم کردن فاصله بین ۱ و ۲ به سه قسمت مساوی، هر قسمت برابر با $ \frac{۱}{۳} $ خواهد بود.
- **نقطه اول (سمت چپ):** این نقطه به اندازه یک قسمت ($ \frac{۱}{۳} $) از عدد ۱ به سمت راست حرکت کرده است. بنابراین، این نقطه عدد $ ۱ + \frac{۱}{۳} = ۱\frac{۱}{۳} $ یا $ \frac{۴}{۳} $ را نشان میدهد.
- **نقطه دوم (سمت راست):** این نقطه به اندازه دو قسمت ($ \frac{۲}{۳} $) از عدد ۱ به سمت راست حرکت کرده است. بنابراین، این نقطه عدد $ ۱ + \frac{۲}{۳} = ۱\frac{۲}{۳} $ یا $ \frac{۵}{۳} $ را نشان میدهد.
۳- در شکل زیر، فاصلۀ بین دو عدد ۱ و ۲ را به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم کردهایم اما آن را بزرگتر رسم کردهایم تا شما نقطهها را بهتر ببینید. اکنون مانند نمونه مشخص کنید که هر نقطه چه عددی را نشان میدهد. در تساوی زیر، عدد اعشاری ۱/۲ را به صورت کسری نوشتهایم. شما هم در محور بالا عددهای اعشاری را به صورت کسری نشان دهید.
در این محور، فاصله بین ۱ و ۲ به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم شده است، بنابراین هر قسمت نشاندهنده $ \frac{۱}{۱۰} $ یا $۰.۱$ است. برای تبدیل اعداد اعشاری روی محور به کسر، میتوانیم آنها را به صورت عدد مخلوط و سپس کسر بزرگتر از واحد بنویسیم.
- نقطه $۱.۱$: این نقطه برابر است با $ ۱ \frac{۱}{۱۰} $ که به صورت کسری $ \frac{۱۱}{۱۰} $ نوشته میشود.
- نقطه $۱.۲$ (نمونه): $ ۱.۲ = ۱ \frac{۲}{۱۰} = \frac{۱۲}{۱۰} $
- نقطه $۱.۵$: این نقطه برابر است با $ ۱ \frac{۵}{۱۰} $ که به صورت کسری $ \frac{۱۵}{۱۰} $ نوشته میشود.
۴- چگونه میتوانیم بین دو عدد ۱ و ۲، تعداد بیشتری عدد کسری بنویسیم؟ توضیح دهید.
برای نوشتن تعداد بیشتری عدد کسری بین ۱ و ۲، کافی است فاصله بین این دو عدد را به تعداد قسمتهای مساوی بیشتری تقسیم کنیم. هرچه تعداد تقسیمبندیها بیشتر باشد، تعداد کسرهایی که میتوانیم بنویسیم نیز بیشتر میشود.
- **مثال ۱:** اگر فاصله را به **۱۰** قسمت تقسیم کنیم، میتوانیم کسرهایی مانند $ ۱\frac{۱}{۱۰}, ۱\frac{۲}{۱۰}, ..., ۱\frac{۹}{۱۰} $ را بنویسیم.
- **مثال ۲:** اگر فاصله را به **۱۰۰** قسمت تقسیم کنیم، میتوانیم کسرهایی مانند $ ۱\frac{۱}{۱۰۰}, ۱\frac{۲}{۱۰۰}, ..., ۱\frac{۹۹}{۱۰۰} $ را بنویسیم.
این فرآیند را میتوانیم با تقسیم کردن به ۱۰۰۰، ۱۰۰۰۰، و بینهایت قسمت دیگر ادامه دهیم. بنابراین، با افزایش تعداد تقسیمبندیها، میتوانیم تعداد نامحدودی عدد کسری بین ۱ و ۲ پیدا کنیم.
۵- آیا میتوانیم بگوییم بین دو عدد ۱ و ۲ کسرهای بیشماری وجود دارد؟
آیا همین نتیجه را میتوان برای عددهای ۱- و ۲- نیز تکرار کرد؟
بین هر دو عدد صحیح چند عدد کسری هست؟
۱. **آیا میتوانیم بگوییم بین دو عدد ۱ و ۲ کسرهای بیشماری وجود دارد؟**
**بله**. همانطور که در سوال قبل دیدیم، ما میتوانیم فاصله بین ۱ و ۲ را به هر تعداد دلخواه (۱۰، ۱۰۰، ۱۰۰۰ و ...) تقسیم کنیم و در هر حالت، اعداد کسری جدیدی پیدا کنیم. چون این فرآیند تقسیم کردن هیچگاه متوقف نمیشود، پس میتوان نتیجه گرفت که بین ۱ و ۲، بیشمار عدد کسری وجود دارد.
۲. **آیا همین نتیجه را میتوان برای عددهای ۱- و ۲- نیز تکرار کرد؟**
**بله**. دقیقاً همین منطق برای هر دو عدد دیگری نیز صادق است. میتوان فاصله بین $-۲$ و $-۱$ را نیز به بینهایت قسمت مساوی تقسیم کرد و بیشمار عدد کسری مانند $ -۱\frac{۱}{۲}, -۱\frac{۱}{۳}, -۱\frac{۱}{۴} $ و ... پیدا کرد.
۳. **بین هر دو عدد صحیح چند عدد کسری هست؟**
بین هر دو عدد صحیح **متفاوت**، **بیشمار** عدد کسری وجود دارد. این ویژگی چگالی اعداد گویا (کسری) نامیده میشود.
با توجه به محورهای روبهرو و تقسیم شدن فاصلۀ بین دو عدد ۰ و ۱- کسرهای مختلفی بین این دو عدد بنویسید.
توضیح دهید چگونه بین هر دو عدد کسری هم میتوانیم کسرهای بیشماری پیدا کنیم.
**بخش اول: کسرهای بین ۰ و ۱-**
با توجه به محورها، میتوان کسرهای زیر را بین ۰ و $-۱$ نوشت:
- از محور اول (تقسیم به ۲ قسمت): $ -\frac{۱}{۲} $
- از محور دوم (تقسیم به ۴ قسمت): $ -\frac{۱}{۴}, -\frac{۲}{۴}, -\frac{۳}{۴} $
- از محور سوم (تقسیم به ۸ قسمت): $ -\frac{۱}{۸}, -\frac{۲}{۸}, -\frac{۳}{۸}, -\frac{۴}{۸}, -\frac{۵}{۸}, -\frac{۶}{۸}, -\frac{۷}{۸} $
**بخش دوم: پیدا کردن بیشمار کسر بین دو عدد کسری**
برای پیدا کردن بیشمار عدد کسری بین هر دو کسر دلخواه، میتوانیم از روش "مخرج مشترک بزرگتر" استفاده کنیم.
فرض کنید میخواهیم بین دو کسر $ \frac{۱}{۳} $ و $ \frac{۲}{۳} $ کسرهای دیگری پیدا کنیم. در نگاه اول به نظر میرسد عددی بین آنها نیست.
1. صورت و مخرج هر دو کسر را در یک عدد یکسان (مثلاً ۱۰) ضرب میکنیم تا کسرهای مساوی با مخرج بزرگتر به دست آوریم:
$ \frac{۱}{۳} = \frac{۱ \times ۱۰}{۳ \times ۱۰} = \frac{۱۰}{۳۰} $
$ \frac{۲}{۳} = \frac{۲ \times ۱۰}{۳ \times ۱۰} = \frac{۲۰}{۳۰} $
2. حالا به راحتی میتوان کسرهای زیادی بین $ \frac{۱۰}{۳۰} $ و $ \frac{۲۰}{۳۰} $ نوشت:
$ \frac{۱۱}{۳۰}, \frac{۱۲}{۳۰}, \frac{۱۳}{۳۰}, ..., \frac{۱۹}{۳۰} $
چون میتوانستیم به جای ۱۰ در هر عدد بزرگتری ضرب کنیم، این فرآیند نشان میدهد که بین هر دو عدد کسری نیز بیشمار عدد کسری دیگر وجود دارد.
ابول
1403/05/05
نوکرم